Bakın bu bir “dram”dır!
Hiçbir şey olmasa bile kesinlikle bir şeyler oldu ama fark edemedik!
Facebook’un sahip olduğu sosyal medya uygulamalarında ki bunlar WhatsApp ve Instagram, erişim sıkıntıları yaşandı. WhatsApp’da fotoğraf gönderme, alma, dosya indirme servislerinde, Instagram’da ise yavaşlama, hikaye izlemede sorunlar vardı.
Whatsapp’ın çöktüğünü twitter’dan öğrendik? Yine Instagramcılar twitter da fotoğraf paylaşmaya başladı ve bu tam bir “dram”dı.
Geçtiğimiz günlerde yaşanan sıkıntı 3-4 saat içerisinde düzelmişti. Mevcut problemin tam olarak ne zaman düzeleceği ise belirsizliğini koruyor. Koruyor diyorum çünkü biz eğlenceden ve zaman geçirmeden farklı bir kullanıcı profili çizmek zorunda olan Kurumsal Sosyal Medyacılar için “dram” yeni başlıyor.
Kuşkusuz sosyal medyanın bir anda kararması sadece sosyal medya kullanıcılarını etkilemedi. Bu platformlar üzerinden reklam verenleri de maddi sıkıntıya soktu.
Hayatımızın önemli bir parçası haline gelen Facebook ve ona bağlı olan platformlardaki yavaşlık ve görsel medyaların hata verip görüntülenememesi, bize mart ayında yaşadığımız neredeyse tam günlük kesintiyi akla getirdi. Siber saldırı ihtimali çok konuşuldu. Ancak hatırlarsanız şirket daha sonra yaptığı açıklamada sorunun kaynağının “rutin bakım esnasında yaşanan bir aksilik” olduğunu belirtmişti.
Gelelim 48 saat öncesine. Yaşanan sorunu saatler sonra çözebilen Instagram, sıkıntının giderilmesini twitter’da ki resmi hesabından “We are back” (Geri döndük) paylaşımıyla duyurdu. Acaba gerçekten döndüler mi?
Son günlerin en çok konuşulan dizisi sayesinde bilmeyenlerin de öğrendiği gibi, Ukrayna’daki Çernobil nükleer güç santralındaki kaza, reaktör güvenliği ile ilgili bir test sırasında gerçekleşti. Yapılan test, bu tür reaktörlerin kararlı çalışamadığı çok düşük güç seviyesindeydi ve bu seviyede reaktörün güvenlik sistemlerinin devreye girmemesi için, sorumlu operatörler, normalde yapmamaları gerektiği halde acil durum kapama sistemini devre dışı bırakmışlardı.
Şimdi bunu neden anlattım diye soracaksınız biliyorum? Facebook, Instagram ve Whatsapp hamlesi ile tekel oldu. Dünyanın neresinde olursanız olun, bir iş yapmak istiyorsanız Facebook ve Google’a muhtaçsınız. Bugün öyle düşünmüyor olabilirsiniz ama yarın mecbur düşüneceksiniz. Üstelik çok yakında tüm dünyada olduğu gibi dışarıdan profesyonel destek almak zorunda olmanız gerektiğini ve alacağınız desteğin de yurt dışı (ABD) bağlantılarının olması gerektiğini anlamanız en fazla +2 sene alacak.
Peki ne oldu da bu sefer ki kesintiye hükümetler dahil böyle yüksek ve gür sesler çıkarttılar?
Bu firmalar “Rujumu çok soran oldu, markası bu” kalıbı ile kendilerine para ödemeden reklam geliri elde eden fenomenlerden sıkıldı. Üstelik karları arttıkça maliyetlerinin de arttığını artık daha iyi anlar oldular.
Son bir senedir ortada gezen bir söylenti var! Artık kişilerin veya firmaların beğeni sayısı görülmeyecek. Böylece ticari fenomenlik yavaş yavaş ortadan kalkmaya başlayacak ve ruj markası söyleyenlerin etkisi de azalmaya başlayacaktı. Çoğu insan bu imkansız derken benim gibi işin içinde olanlar, yeni bir yol açılmak istendiğini hemen fark etti diyebilirim.
Artık ticaret yapmak istiyorsan hesabını kurumsal yapacaksın, etki istiyor isen reklam vereceksin, daha çok etki istiyorsan daha çok ama profesyonel destekli reklam vereceksin ve ancak destek aldığın kişi veya kurumlardan rakamları isteyeceksin.
Gelelim Çernobil olayına, reaktörde böyle bir deneme daha önce de gerçekleştirilmiş, doyurucu bir sonuç alınamadığından deneyin tekrar edilmesine karar verilmişti. Ancak, deneyi hazırlayanlar tarafından santralın nükleer olmayan kısmıyla ilgili olduğu düşünülen bu deney, deneyin yapılmasından sorumlu personel ile işletme ve güvenlikten sorumlu personel arasında tam bir bilgi alışverişi ve işbirliği sağlanmadan yürütülmüş, deney programında yeterli güvenlik önlemleri alınmamış ve işletme personeli deneyin nükleer güvenlik açısından etkisi ve potansiyel tehlikeleri konusunda uyarılmamıştı.
Şimdi de geri döndüğün idda eden Instagrama bakalım! O gece bazı hesaplar ortadan yok oldu, kayboldu… Hacklendi ya da spam olarak görüldü. Beğeni ve takipçi veren paneller kapandı. Normal aldığınız organik beğeniler nerdeyse buhar oldu. Çünkü basit anlatmak gerekirse sizi gören kişi sayısı azaldı. Şimdi Instagram’a girin ve aşağı doğru inin, hemen fark edeceksiniz ki eskisi kadar kişiyi siz de göremeyeceksiniz. Bazen videolar donacak, bazen de hikayeler kararacak.
Evet bu bir siber saldır değildi ama bir testti ve sonuçları milyarlarca dolar kaybına yol açtı. Peki buna tepki neden büyük oldu? Basit çünkü açtılar! Neyi açtıklarını anlatmama gerek var mı? Bence yok! Çünkü her gün birileri ortaya çıkıyor ve “Hiçbir şey olmasa bile kesinlikle bir şeyler oldu ama fark edemedik!” diyor.
Umarım bu sorun çabuk telafi edilir çünkü burada en çok mağdur olan biz sosyal medya şirketlerinin çözüm ortakları olduk. Büyük emek vererek meydana getirdiğimiz yapıları daha çok emek vererek ve nöbet tutarak eski haline getirmeye çalışacağız. Ama dünyada ki bu ekonomik savaş, çıkmaz, hırs ve tekelcilik devam ettikçe daha çok “dram” ile karşılaşacağız.
Bu bir hack olayına benzemiyor evet ama bize alternatiflere kapımızın açık olması gerektiğini hatırlatıyor. Alternatif şu an yok ama oldurmak bu tekeli yıkmak gerekiyor.
Bireysel açıdan ise verilerinizin düzenli yedeğini almanızı tavsiye ederim. Neyin ne zaman ortadan kaybolacağı belli olmadığı gibi, bir gün bazı verilerin geri dönmeme ihtimaline de hazırlıklı olmalıyız.
Ancak burada asıl canımızı sıkması gereken, bize bir sebep gösterilmemesi ve gerçekten ne olduğunu bilemeyecek olmamız. Acil durum kapama sistemini devre dışı bırakmaları ise keyiflerine kalmış.
Bakın asıl “dram” işte bu…
İlker Tanrıverdi
05 Temmuz 2019